မျိုးစေ့ဌာနခွဲ
၁။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန၊ မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကို ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ် တွင်ဌာနခွဲ (၈) ခုဖြင့် ပြန်လည်ဖွဲ့စည်ခဲ့ရာ၌ မျိုးစေ့ဌာနခွဲသည် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်လာပါသည်။ ထိုအ ချိန်မှစ၍ ဌာနခွဲ၏ရည်ရွယ်ချက်များကို ပီပြင်စွာအကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေးကို ဦးတည်ဆောင်ရွက် လာခဲ့ပါသည်။ မျိုးစေ့ဌာနခွဲမှာ ယခင်အသုံးချသုတေသနဌာနခွဲကို အသွင်ပြောင်းဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်၍ အသုံးချသုတေသန အောက်တွင်ရှိခဲ့သော ခြံများမှလည်း မျိုးစေ့ဌာနခွဲများဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။
၂။ လယ်ယာကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မျိုးစေ့ဌာနခွဲသည် နိုင်ငံတော်၏လိုအပ်ချက်တစ်ရပ် အနေဖြင့်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သော ဌာနခွဲတစ်ခုဖြစ်ပေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံ၍ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိုဆောင်ရွက်ရသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် လယ်ယာကဏ္ဍမှ သီးနှံများ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ရန်နှင့် ထုတ်လုပ်သည့်ကုန်ပစ္စည်းများ အရည်အသွေးမြင့်မားရေးကို ဦးတည်ဆောင် ရွက်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ သီးနှံအထွက်တိုးရေးလုပ်ဆောင်ရာတွင် မျိုးကောင်းမျိုးသန့်အသုံးပြုစိုက်ပျိုး ရေးသည် ထိပ်ဆုံးမှပါဝင်လျှက်ရှိသကဲ့သို့ အရည်အသွေးကောင်းမျိုးစေ့များကို စိုက်ပျိုးအသုံးပြုခြင်းဖြင့် သီးနှံများအထွက်ပိုမိုထွက်ရှိစေနိုင်ပြီး ထွက်ရှိသည့်စိုက်ပျိုးထွက်ကုန်များ၏ အရည်အသွေးကိုလည်း တိုးတက်မြင့်မားလာစေနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။
နောက်ခံသမိုင်း
မြန်မာနိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရန် ၁၉၀၁ ခုနှစ်၌ စိုက်ပျိုးရေးဌာနကိုစတင် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့ပြီး သီးနှံမျိုးသစ်များမွေးမြူထုတ်လုပ်ပွားများ ဖြန့်ဖြူးပေးနိုင်ရန်အတွက် ၁၉၀၇ ခုနှစ်တွင် မန္တလေးခြံကိုလည်းကောင်း၊ ၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင် မှော်ဘီခြံကိုလည်းကောင်း တည်ထောင်ဖွင့်လှစ် ခဲ့ပါသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ အဆိုပါခြံများ၌ စပါးမျိုးများမွေးမြူခြင်း၊ မျိုးသစ်များကိုပွားများ၍ ထုတ်လုပ် ဖြန့်ဖြူးပေးခြင်း လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်လာပါသည်။ ၁၉၂၀ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင်လည်း ဒေသအသီး သီးတွင် ခြံများတည်ထောင်၍ သီးနှံမျိုးစေ့စီမံကိန်းအဆင့် (၁) ကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ပါ သည်။
ဤအဆိုပါစီမံကိန်းနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင်ယခင်ကမရှိခဲ့သည့် စနစ်တကျမျိုးစေ့အဆင့်ဆင့်ပွား များရေးစနစ်နှင့် မျိုးစေ့အရည်အသွေးထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် မျိုးစေ့အရည်သွေး ဆိုင်ရာစံချိန်စံညွှန်းများကို သတ်မှတ်အတည်ပြုပြင်ဌါန်းပြီး အကောင်အထည်ဖော်လုပ်ဆောင် လာခဲ့ပါ သည်။ ၁၉၈၅-၈၆ ခုနှစ်တွင် သီးနှံမျိုးစေ့တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းစီမံကိန်းအဆင့် (၂) ကို စတင် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရာ၌ ယင်းစီမံကိန်း၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်တွင် မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းအောက်၌ မျိုးစေ့ဌာနတစ်ခုအဖြစ် တည်ထောင်ဆောင်ရွက်ရန်ရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းရည်ရွယ်ချက်နှင့် အညီ လယ်ယာကဏ္ဍတွင် သီးနှံများစိုက်ပျိုးရေးအတွက် လိုအပ်သောအရည်အသွေးကောင်း မျိုးစေ့ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးရေးလုပ်ငန်းကို တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရန် မျိုးစေ့ဌာနခွဲကို ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ခြင်းဖြစ် ပေသည်။
မျိုးစေ့ဌာနခွဲ၏ ရည်ရွယ်ချက်များ
မျိုးစေ့ဌာနခွဲ၏လုပ်ငန်းများ ပီပြင်စွာဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် အောက်ပါရည်ရွယ်ချက်များ ထားရှိလုပ်ကိုင်လျက်ရှိပါသည်။
(၁) အရည်အသွေးကောင်းမျိုးစေ့များကို စနစ်တကျပွားများထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးပေးရန်
(၂) မျိုးဗီဇမှန်ကန်သန့်စင်၍ အပင်ပေါက်နှုန်းကောင်းမွန်သော မျိုးစေ့များရရှိရေးအတွက်အရည် သွေးထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းကို စနစ်တကျဆောင်ရွက်ပေးရန်
(၃) နည်းပညာများဖွံဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် လိုက်နာကျင့်သုံးလာရေးအတွက် သင်တန်းများဖွင့် လှစ်သင်ကြားပေးခြင်းများနှင့် သီးနှံသရုပ်ပြပွဲများကျင်းပပြုလုပ်ရန်
(၄) သီးနှံမျိုးကောင်း၊ မျိုးသန့်၊ မျိုးစေ့များကို ကျယ်ပြန့်စွာထုတ်ပယ်ပေးနိုင်ရန် မျိုးသန့်စံပြရွာ များတည်ထောင်၊ စည်းရုံး၊ ဆောင်ရွက်ရန်
မျိုးစေ့ဥပဒေအဆင့်ဆင့် တိုးတက်ပြောင်းလဲလာပုံ
(၂၀၁၁-၂၀၁၂)
- လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနသည် မျိုးစေ့ဥပဒေကို နိုင်ငံတော်အေးချမ်း သာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ၊ ဥပဒေအမှတ် ၁/၂၀၁၁ ဖြင့်၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (၇) ရက်နေ့တွင် ပြဌာန်းခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေလုပ်ထုံးလုပ်နည်း(မူကြမ်း)ကို ရေးဆွဲ၍ ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးနှင့် အကြိမ်ကြိမ်ညှိ နှိုင်းဆွေးနွေးပြီး တရားဝင်ထုတ်ပြန်နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
- (၂၄.၅.၂၀၁၁) ရက်နေ့တွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနအောက်ရှိ စိုက် ပျိုးရေးပညာရှင်များအား မျိုးစေ့ဥပဒေနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း(မူကြမ်း)ကို ရှင်းလင်းဆွေးနွေး တင်ပြခြင်းနှင့် အကြုံပြုချက်များအား ရယူ၍ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း(မူကြမ်း) တွင် ပြင်ဆင်ဖြည့် စွက်ခဲ့ပါသည်။
(၂၀၁၂-၂၀၁၃)
- မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်သည့်ဥပဒေ(မူကြမ်း)အား ရေးဆွဲခြင်း၊ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခြင်း၊ ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ခြင်းများဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
(၂၀၁၃-၂၀၁၄)
- ပြည်ထောင်စု ဒုတိယဝန်ကြီး (လယ်ယာ) ၏ လမ်းညွှန်ချက်ဖြင့် ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ဦးဆောင်၍ မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ(မူကြမ်း)အားညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း)အား ဥပဒေရေးရာရှုထောင့်မှ စိစစ်နိုင်ရန် ရုံးအဖွဲ့မှူး၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနမှ ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးသို့ ပထမအကြိမ် ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- (၂၆.၈.၂၀၁၄) ရက်နေ့တွင် ဥပဒေများပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ လွှတ်တော်ရေးရာ ကော်မတီသို့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန၊ စိုက်ပျိုးရေးစီမံကိန်းဦးစီးဌာန၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ဦးဆောင်သောအဖွဲ့ဝင်အချို့မှ သွားရောက်ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) အားပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးမှ စိစစ်အကြံပြု ချက်များကို လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန၊ ဝန်ကြီးရုံး၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီး ဌာနသို့ လိုအပ်သလိုပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်နိုင်ရန် ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနသည် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးနှင့် (၂၁.၉.၂၀၁၃-မှ ၁၉.၁.၂၀၁၄) ရက်နေ့ အထိ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ချက်အား ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးရုံးသို့ ပြန်လည်ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- ၎င်းပြင်ဆင်ချက်အား စိစစ်အကြံပြုပေးနိုင်ရန်အတွက် ရုံးအဖွဲ့မှူးမှ ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးသို့ ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံပေးပို့ခဲ့ရာ ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံး၏ အကြံပြုချက်နှင့်အညီ ပြင်ဆင် ဖြည့်စွက်ရေးဆွဲထားသည်ကို တွေ့ရှိရ၍ အထူးမှတ်ချက်ပြုရန်မရှိပါကြောင်း လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနသို့ အကြောင်းပြန်ချက်ကိုပြန်လည်ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
(၂၀၁၄-၂၀၁၅)
- (၂.၇.၂၀၁၄) ရက်နေ့တွင် မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) အား နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးစီးရုံးသို့ ပေးပို့တင်ပြခဲ့ပါသည်။
- (၅.၈.၂၀၁၄) ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတဦးစီးရုံးမှ နိုင်ငံတော်သမ္မတက အတည်ပြုပြီးဖြစ်သော မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) အားပြန်လည်ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- (၂၇.၈.၂၀၁၄) ရက်နေ့ လုံ/တည်အစည်းအဝေးတွင် မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) အား ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) အားဥပဒေအဖြစ် အတည်ပြုပြဌာန်နိုင်ရေး အစိုးရအဖွဲ့ရုံးသို့ (၃.၉.၂၀၁၄) ရက်နေ့တွင် ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- အစိုးရအဖွဲ့ရုံးမှ အတည်ပြုပြဌာန်းနိုင်ရေး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ပါရန် ပြည်ထောင်စုလွှတ် တော်ရုံးသို့ ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) အား အများပြည်သူသိရှိလေ့လာအကြံပြုနိုင် ရန်အတွက် (၂၃.၉.၂၀၁၄) ရက်နေ့ထုတ် မြန်မာ့အလင်းနှင့် ကြေးမုံသတင်းစာတို့တွင် ဖော်ပြခဲ့ ပါသည်။
- အမျိုးသားလွှတ်တော် ဥပဒေကြမ်းကော်မတီသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်း ဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် မျိုးစေ့ဥပဒေကိုပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ(မူကြမ်း)ကို အသေးစိတ်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခဲ့ရာ ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ပြီးဖြစ်၍ အမျိုးသားလွှတ်တော်မှ အတည် ပြုဆောင်ရွက်နိုင်ပါရန် တင်ပြအစီရင်ခံခဲ့ပါသည်။
- ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ဥပဒေကြမ်းကော်မတီမှ အစီရင်ခံတင်သွင်းရန်နှင့် ကိုယ်စားလှယ် များ ကြိုတင်လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေ (မူကြမ်း) နှင့် အမျိုး သားလွှတ်တော်၏ အတည်ပြုချက်ဇယားတို့ကို (၃၀.၁၀.၂၀၁၄) ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်ဥပဒေကြမ်းကော်မတီသို့ ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- ၎င်းဥပဒေကြမ်းကို ပထမအကြိမ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၁) ကြိမ် မြောက် ပုံမှန်အစည်းအဝေး (၃၅) ရက်နေ့မြောက်ဖြစ်သည့် (၂၆-၁၁-၂၀၁၄) ရက်နေ့တွင် ဆွေးနွေး၍ ပြင်ဆင်ချက်များကို သဘောတူကြောင်း အမျိုးသားလွှတ်တော်သို့ (၂၆-၁၁-၂၀၁၄) ရက်စွဲပါစာအမှတ်၊ ၀၅/ပသ(ကမတ)၁/၂၀၁၄-၅၉၂ ဖြင့် အကြောင်းပြန်ကြားခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေကို (၁၈-၂-၂၀၁၅) ရက်နေ့တွင် ( ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ပြည် ထောင်စုလွှတ်တော်ဥပဒေအမှတ် ၅။) ဖြင့် ပြဌာန်းခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။
၂၀၁၅-၂၀၁၆
- ပြဌာန်းပြီးမျိုးစေ့ဥပဒေနှင့် မျိုးစေ့ဥပဒေကိုပြင်ဆင်သည့်ဥပဒေအား ဆက်လက်အကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနမှ ရေးဆွဲထားရှိပြီးဖြစ်သည့် မျိုးစေ့ဥပဒေဆိုင်ရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်း (မူကြမ်း) ကို လိုအပ်သလို စိစစ်အကြံပြုနိုင်ရန်အတွက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ မေလ (၂၁) ရက်နေ့တွင် စာအမှတ်၊ ၁/၂၂၀(ဂ) (၃)(၁၀၁၂/၂၀၁၅) ဖြင့် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးသို့ ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။
- ပေးပို့လာသော မျိုးစေ့ဥပဒေဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း(မူကြမ်း) ကို (၁၀-၉-၂၀၁၅) ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးမှ ဥပဒေကြောင်းအရ သဘောထား မှတ်ချက်ပြုရန် မရှိပါကြောင်း ပြန်ကြားခဲ့ပါသည်။
- မျိုးစေ့ဥပဒေဆိုင်ရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို (၂၃.၂.၂၀၁၆) ရက်နေ့တွင် (၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ်၊ ၆/၂၀၁၆) ဖြင့် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။